St. Catherine's Kerk

Katarina Kyrka

Het begin van de St. Catherine's kerk

In 1654 was de bevolking in de wijk Södermalm zo gegroeid dat er een nieuwe kerk nodig was (naast de oudere Maria Magdalenakerk). Het nieuwe gebouw moest de kleine Sture-kapel vervangen, die de Zweedse koning Jan III in 1580 had gebouwd op de plaats waar 60 jaar eerder de lijken waren verbrand van de edelen die in het bloedbad van Stockholm waren vermoord.

Zweden was inmiddels een grote mogendheid en de toen heersende koning Karel X Gustav had grootse plannen met de wijk Södermalm. De nieuwe kerk, genoemd naar zijn moeder Katharina, moest een voor die tijd monumentaal gebouw worden.

De bouw van de kerk nam verschillende decennia in beslag. Volgens de plannen van de architect en latere burgemeester van Stockholm, Jean de la Vallée, werd in 1656 met de werkzaamheden begonnen, maar deze werden pas in 1695 voltooid. Het graf van Jean de la Vallée bevindt zich in de zuidelijke kruisarm van de kerk.

De eerste brand in 1723

Toen het noordoostelijke deel van de Stockholmse wijk Södermalm in 1723 door brand werd verwoest, brandde ook Katarina kyrka af. De toren en grote delen van het dak stortten in, en van de buitenmuren bleef niet veel meer over. De reconstructie werd uitgevoerd onder leiding van de architect Göran Adelcrantz, die ervaring had met kerkgebouwen. De oorspronkelijke lage centrale toren werd vervangen door de huidige, veel krachtigere toren; de kerk kreeg haar karakteristieke vorm, waarmee zij tot op de dag van vandaag het silhouet van Södermalm domineert. Met zijn ontwerpen voor het altaarstuk en de preekstoel was Adelcrantz' zoon Carl Fredrik, die een van de belangrijkste hedendaagse architecten zou worden, betrokken bij de binnenhuisarchitectuur. (De mate waarin deze tekeningen daadwerkelijk door de zoon alleen werden gemaakt, wordt echter betwist).

De tweede brand in 1990

In 1990 brandde de kerk opnieuw af; sommige kunstschatten konden worden gered, maar veel verbrandde. Alleen vanwege de grote belangstelling van het publiek en de media werd besloten Katarina kyrka te herbouwen. Onder leiding van architect Ove Hidemark werd de buitenkant gereconstrueerd, maar het interieur werd aangepast aan de moderne eisen met gebruikmaking van traditionele materialen en bouwtechnieken.

De vernielde kerkklokken uit het begin van de 19e eeuw werden vervangen door replica's die elektrisch worden bediend en geklokt door GPS van de atoomklok in Frankfurt. Het altaar en het orgelfront zijn kopieën van de barokke originelen. Wat niet door het vuur werd verwoest (het kerkzilver, een kleiner kruisbeeld en andere stukken) wordt deels in vitrines gepresenteerd, deels is het nog in gebruik. De klokken werden in 1991/1992 in Ystad nieuw gegoten volgens de historische modellen en deels met gebruikmaking van het oorspronkelijke materiaal. Tussen de twee vleugels van de naar Karel XII genoemde dubbele trap, onder het zuidportaal van de kerk, staat de oude kerkklok uit 1723, die bij de brand van 1990 werd gered. Een groot deel van de kosten voor de wederopbouw werd gedekt door giften.

Het kerkgebouw

De kruisarmen van het kerkgebouw zijn van gelijke lengte; de ingang bevindt zich aan de westzijde. Kleine paviljoens staan in de binnenhoeken van de vleugels. Boven het kruisgebouw, dat op zijn beurt de achthoekige toren van de kerk ondersteunt, werd een vierkante basis opgetrokken. Het sluitstuk is een machtige, met koper beklede koepelconstructie met een diameter van bijna 23 meter. In het zuiden heeft het gebouw een kelder vanwege de ligging op een heuvel; een open trap, genoemd naar koning Karel XII, leidt naar de ingang aan deze kant. De gevel is geel bepleisterd, alle decoratieve elementen (zowel van pleisterwerk als van zandsteen) zijn lichtgrijs gekleurd.

De begraafplaats van de St. Catherine's kerk

De kerk staat op een begraafplaats van ongeveer 160 bij 160 meter, waarvan de bomen pas met succes groeiden nadat moeizaam een laag aarde was aangebracht. Op de begraafplaats liggen verschillende bekende personen begraven, zoals de politica Anna Lindh of de dichter Per Anders Fogelström, wiens roman Sommaren med Monika (De tijd met Monika) model stond voor de gelijknamige film van Ingmar Bergman uit 1953.